M
Mehmet
Misafir
Kanada’daki Western Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, AudioDome adı verilen son teknoloji bir ses sistemini test ederek, çevresel ses yeteneklerinin sınırlarını zorladı. Küre şeklinde bir hoparlör düzenine sahip olan AudioDome, üç boyutlu bir ses alanını aslına sadık kalarak yeniden oluşturabiliyor. Ancak şimdiye kadar bilim insanları, bu sistemin insan algısını inceleyen deneylerde kullanılabilecek kadar hassas olup olmadığını bilmiyordu.
AudioDome, sürükleyici bir ses deneyimi yaratmak için “ambisonik işleme” (ambisonic rendering) adı verilen bir teknolojiyi kullanan, kubbe şeklinde bir hoparlör dizisidir. Bu teknoloji, araştırmacıların seslerin kaydedildiği yönlerden geliyormuş gibi, gerçek ortamları taklit eden zengin sanal ses manzaraları oluşturmasına olanak tanır. Ambisonik işleme, seslerin 3 boyutlu uzaydaki kesin konumlarını taklit eder. Akıllı işlem tekniklerine dayanan 3D ses kulaklıklarından farklı bir yöntem kullanır; burada ses alanını simüle etmek için bir dizi fiziksel hoparlör kullanılır. İlk olarak 2019’da tanıtılan ve Avusturyalı Sonible firması tarafından geliştirilen AudioDome’un kurulum maliyeti 700.000 dolardı. Western Üniversitesi Beyin ve Zihin Enstitüsü Direktörü Ingrid Johnsrude, 2019’daki tanıtımda, “Çok uzun süredir işitsel araştırmalar, insanların ses kabinlerinde tek tek sesleri dinlemesini içeriyordu – ancak gerçek dünyada dinleme şeklimiz ve işitsel çevremizi anlamlandırma biçimimiz bu değil,” demişti. Johnsrude, “Bu dizi, araştırma katılımcılarımıza gerçek işitsel sahneler sunarak sesleri nasıl anlamlandırdıklarını ve organize ettiklerini gerçekten anlamamızı sağlıyor,” diye eklemişti.
Yeni çalışmanın arkasındaki Western Üniversitesi ekibi, sistemi kullanarak ambisonik ses üretiminin sınırlarını test etmeyi amaçladı. Özellikle, AudioDome’un insan algısını incelemek için uygun olup olmadığını keşfetmeyi hedeflediler. Bu, büyük ölçüde AudioDome’un ses konumunu ne kadar hassas bir şekilde simüle edebildiğine ve seslerin enerji bileşimini ne kadar doğru yeniden üretebildiğine bağlıydı. Araştırmacılardan Nima Zargarnezhad, “Bazı yeniden yapılandırma hatalarının teorik olarak tahmin edildiğini ve simülasyonlarla doğrulandığını zaten biliyorduk, ancak bunların insan algısını ses konumu ve kimliği açısından nasıl ve ne ölçüde etkileyeceğini bilmiyorduk,” diye açıkladı.
Ekip, yaptıkları deneylerde AudioDome’un gerçek ses manzaralarını birkaç önemli yönden başarılı bir şekilde simüle ettiğini buldu. Bulgularını JASA dergisinde yayınlanan yeni bir makalede detaylandırdılar. Ekibin açıklamasında, “Farklı konumlardaki uyaranları ayırt etme yeteneğimiz, yani mekansal keskinlik (spatial acuity), yüzümüzün önünde yüksekken başımızın yanlarına doğru azalır,” denildi. Araştırmacıların deneyleri, AudioDome’daki dinleyicilerden çok benzer sonuçlar elde etti. Bu da hoparlör dizisinin ses konumlarını “insan algısının sınırlarının ötesinde” bir mekansal ölçekte yeniden üretebildiğini kanıtlıyor. Yani sistem, insanların normalde fark edemeyeceği kadar hassas bir şekilde seslerin yerini belirleyebiliyor. Bu sonuçlar, AudioDome’un insan işitme ve algısını karmaşık, gerçeğe yakın ses ortamlarında incelemek için değerli bir bilimsel araç olduğunu doğruluyor.
Bilim Kurgu Kubbesinde Ses Deneyi: ‘İnsan Algısının Sınırlarının Ötesinde’ Sonuçlar yazısı ilk önce BeeTekno yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...
AudioDome Nedir ve Nasıl Çalışıyor?
AudioDome, sürükleyici bir ses deneyimi yaratmak için “ambisonik işleme” (ambisonic rendering) adı verilen bir teknolojiyi kullanan, kubbe şeklinde bir hoparlör dizisidir. Bu teknoloji, araştırmacıların seslerin kaydedildiği yönlerden geliyormuş gibi, gerçek ortamları taklit eden zengin sanal ses manzaraları oluşturmasına olanak tanır. Ambisonik işleme, seslerin 3 boyutlu uzaydaki kesin konumlarını taklit eder. Akıllı işlem tekniklerine dayanan 3D ses kulaklıklarından farklı bir yöntem kullanır; burada ses alanını simüle etmek için bir dizi fiziksel hoparlör kullanılır. İlk olarak 2019’da tanıtılan ve Avusturyalı Sonible firması tarafından geliştirilen AudioDome’un kurulum maliyeti 700.000 dolardı. Western Üniversitesi Beyin ve Zihin Enstitüsü Direktörü Ingrid Johnsrude, 2019’daki tanıtımda, “Çok uzun süredir işitsel araştırmalar, insanların ses kabinlerinde tek tek sesleri dinlemesini içeriyordu – ancak gerçek dünyada dinleme şeklimiz ve işitsel çevremizi anlamlandırma biçimimiz bu değil,” demişti. Johnsrude, “Bu dizi, araştırma katılımcılarımıza gerçek işitsel sahneler sunarak sesleri nasıl anlamlandırdıklarını ve organize ettiklerini gerçekten anlamamızı sağlıyor,” diye eklemişti.
Sistem İnsan Algısı Çalışmaları İçin Yeterince Hassas Mı?
Yeni çalışmanın arkasındaki Western Üniversitesi ekibi, sistemi kullanarak ambisonik ses üretiminin sınırlarını test etmeyi amaçladı. Özellikle, AudioDome’un insan algısını incelemek için uygun olup olmadığını keşfetmeyi hedeflediler. Bu, büyük ölçüde AudioDome’un ses konumunu ne kadar hassas bir şekilde simüle edebildiğine ve seslerin enerji bileşimini ne kadar doğru yeniden üretebildiğine bağlıydı. Araştırmacılardan Nima Zargarnezhad, “Bazı yeniden yapılandırma hatalarının teorik olarak tahmin edildiğini ve simülasyonlarla doğrulandığını zaten biliyorduk, ancak bunların insan algısını ses konumu ve kimliği açısından nasıl ve ne ölçüde etkileyeceğini bilmiyorduk,” diye açıkladı.
Sistem ‘İnsan Algısının Sınırlarının Ötesinde’
Ekip, yaptıkları deneylerde AudioDome’un gerçek ses manzaralarını birkaç önemli yönden başarılı bir şekilde simüle ettiğini buldu. Bulgularını JASA dergisinde yayınlanan yeni bir makalede detaylandırdılar. Ekibin açıklamasında, “Farklı konumlardaki uyaranları ayırt etme yeteneğimiz, yani mekansal keskinlik (spatial acuity), yüzümüzün önünde yüksekken başımızın yanlarına doğru azalır,” denildi. Araştırmacıların deneyleri, AudioDome’daki dinleyicilerden çok benzer sonuçlar elde etti. Bu da hoparlör dizisinin ses konumlarını “insan algısının sınırlarının ötesinde” bir mekansal ölçekte yeniden üretebildiğini kanıtlıyor. Yani sistem, insanların normalde fark edemeyeceği kadar hassas bir şekilde seslerin yerini belirleyebiliyor. Bu sonuçlar, AudioDome’un insan işitme ve algısını karmaşık, gerçeğe yakın ses ortamlarında incelemek için değerli bir bilimsel araç olduğunu doğruluyor.
Bilim Kurgu Kubbesinde Ses Deneyi: ‘İnsan Algısının Sınırlarının Ötesinde’ Sonuçlar yazısı ilk önce BeeTekno yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...