M
Mehmet
Misafir
Evrenin henüz çok genç olduğu dönemlerde ortaya çıkan devasa kara deliklerin nasıl bu kadar hızlı büyüyebildiği, gökbilimcilerin kafasını uzun süredir kurcalayan bir soruydu. Space.com’da yer alan habere göre, yeni bir teori bu kozmik bilmeceye beklenmedik bir cevap sunuyor: Suçlu, “ultra hafif” olarak adlandırılan egzotik bir karanlık madde türü olabilir.
Gökbilimciler, evrenin doğumundan sadece birkaç yüz milyon yıl sonra bile Güneş’in kütlesinin milyarlarca katına ulaşan süper kütleli kara delikler gözlemlediler. Mevcut kozmolojik modellere göre, yıldızların çökmesiyle oluşan ‘normal’ kara deliklerin veya daha küçük kara deliklerin birleşmesiyle bu kadar kısa sürede bu devasa boyutlara ulaşması pek mümkün görünmüyor. Bu durum, evrenin ilk dönemlerinde kara deliklerin oluşumu ve büyümesiyle ilgili anlayışımızda bir eksiklik olduğunu düşündürüyordu.
Yeni teori, evrenin büyük bir kısmını oluşturduğu düşünülen ancak doğası hala tam olarak bilinmeyen karanlık maddenin farklı bir türüne odaklanıyor. “Ultra hafif karanlık madde” olarak adlandırılan bu hipotetik madde türünün (aksiyonlar gibi parçacıklar olabilir), standart “soğuk” karanlık maddeden farklı davrandığı düşünülüyor. Özellikle, çok düşük kütleli bu parçacıkların belirli koşullar altında dalga benzeri özellikler göstererek evrenin ilk zamanlarında aşırı yoğun çekirdekler veya yapılar oluşturmuş olabileceği öne sürülüyor.
Teoriye göre, ultra hafif karanlık maddenin oluşturduğu bu aşırı yoğun bölgeler, ilk kara deliklerin oluşumunu hızlandırmış olabilir. İki olası senaryo üzerinde duruluyor: Birincisi, bu yoğun karanlık madde halelerinin doğrudan kendi kütleçekimleri altında çökerek zaten başlangıçta oldukça büyük kütleli kara delik “tohumları” oluşturmuş olması. İkincisi ise, bu karanlık madde yapılarının çevrelerindeki normal gazı çok daha verimli bir şekilde çekerek küçük kara deliklerin hızla madde yutmasını ve devasa boyutlara ulaşmasını sağlamış olması.
Eğer bu teori doğrulanırsa, hem karanlık maddenin gizemli doğası hakkında yeni bilgiler sunacak hem de evrenin ilk dönemlerindeki yapı oluşumu ve süper kütleli kara deliklerin kökeni hakkındaki anlayışımızı değiştirecek. Bu tür teoriler, James Webb Uzay Teleskobu gibi güçlü gözlem araçlarıyla evrenin derinliklerinden gelen ışığı inceleyerek test edilebilir. Ultra hafif karanlık maddenin potansiyel etkilerini aramak, evrenin en büyük sırlarından bazılarını çözmeye yardımcı olabilir.
Evrenin İlk Devleri: Kara Deliklerin Büyümesinde ‘Ultra Hafif’ Karanlık Maddenin Rolü Olabilir mi? yazısı ilk önce BeeTekno yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...
Kozmik Muamma: İlk Canavar Kara Delikler Nasıl Oluştu?
Gökbilimciler, evrenin doğumundan sadece birkaç yüz milyon yıl sonra bile Güneş’in kütlesinin milyarlarca katına ulaşan süper kütleli kara delikler gözlemlediler. Mevcut kozmolojik modellere göre, yıldızların çökmesiyle oluşan ‘normal’ kara deliklerin veya daha küçük kara deliklerin birleşmesiyle bu kadar kısa sürede bu devasa boyutlara ulaşması pek mümkün görünmüyor. Bu durum, evrenin ilk dönemlerinde kara deliklerin oluşumu ve büyümesiyle ilgili anlayışımızda bir eksiklik olduğunu düşündürüyordu.
Sahneye Yeni Bir Şüpheli Çıkıyor: Ultra Hafif Karanlık Madde
Yeni teori, evrenin büyük bir kısmını oluşturduğu düşünülen ancak doğası hala tam olarak bilinmeyen karanlık maddenin farklı bir türüne odaklanıyor. “Ultra hafif karanlık madde” olarak adlandırılan bu hipotetik madde türünün (aksiyonlar gibi parçacıklar olabilir), standart “soğuk” karanlık maddeden farklı davrandığı düşünülüyor. Özellikle, çok düşük kütleli bu parçacıkların belirli koşullar altında dalga benzeri özellikler göstererek evrenin ilk zamanlarında aşırı yoğun çekirdekler veya yapılar oluşturmuş olabileceği öne sürülüyor.
Dev Kara Delik Tohumlarını Bu Madde mi Besledi?
Teoriye göre, ultra hafif karanlık maddenin oluşturduğu bu aşırı yoğun bölgeler, ilk kara deliklerin oluşumunu hızlandırmış olabilir. İki olası senaryo üzerinde duruluyor: Birincisi, bu yoğun karanlık madde halelerinin doğrudan kendi kütleçekimleri altında çökerek zaten başlangıçta oldukça büyük kütleli kara delik “tohumları” oluşturmuş olması. İkincisi ise, bu karanlık madde yapılarının çevrelerindeki normal gazı çok daha verimli bir şekilde çekerek küçük kara deliklerin hızla madde yutmasını ve devasa boyutlara ulaşmasını sağlamış olması.
Evrenin Karanlık Yüzünü Anlamaya Bir Adım Daha
Eğer bu teori doğrulanırsa, hem karanlık maddenin gizemli doğası hakkında yeni bilgiler sunacak hem de evrenin ilk dönemlerindeki yapı oluşumu ve süper kütleli kara deliklerin kökeni hakkındaki anlayışımızı değiştirecek. Bu tür teoriler, James Webb Uzay Teleskobu gibi güçlü gözlem araçlarıyla evrenin derinliklerinden gelen ışığı inceleyerek test edilebilir. Ultra hafif karanlık maddenin potansiyel etkilerini aramak, evrenin en büyük sırlarından bazılarını çözmeye yardımcı olabilir.
Evrenin İlk Devleri: Kara Deliklerin Büyümesinde ‘Ultra Hafif’ Karanlık Maddenin Rolü Olabilir mi? yazısı ilk önce BeeTekno yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...