M
Mehmet
Misafir
Dünya genelinde yaşlanan nüfusla birlikte, yaşlı bireylerin hafıza ve bilişsel işlevlerini korumalarına yardımcı olacak yöntemler büyük önem taşıyor. Bu alanda Japonya ve İngiltere’den bilim insanları çığır açıcı bir çalışmaya imza attı. Institute of Science Tokyo (Science Tokyo) öncülüğündeki bir araştırma ekibi, koku alma duyusunu sanal gerçeklik (VR) teknolojisiyle birleştiren ve yaşlılarda hafızayı ve uzamsal düşünmeyi canlandırmayı hedefleyen özel bir oyun geliştirdi. İlk denemeler, oyunun bilişsel işlevlerde kayda değer iyileşmeler sağladığını gösteriyor.
Yaşlanma oranının dünyada en yüksek olduğu Japonya başta olmak üzere birçok ülke, yaşlı nüfusun bilişsel sağlığını koruma zorluğuyla karşı karşıya. Koku duyusunun, beyindeki hafıza ve duygu ile doğrudan ilişkili bölgeleri uyardığı bilgisinden hareket eden Science Tokyo, University of the Arts London, Bunkyo Gakuin Üniversitesi ve Hosei Üniversitesi’nden araştırmacılar, dünyada bir ilk olarak koku uyarımını VR ile birleştiren bir bilişsel egzersiz metodu tasarladı. *Scientific Reports* adlı bilimsel dergide yayımlanan makaleye göre, bu yaklaşım VR’ın sunduğu kontrollü ama ilgi çekici sanal ortam sayesinde koku duyusunu kullanarak bilişsel katılımı ve tedavi edici etkiyi artırmayı amaçlıyor. Proje liderlerinden Profesör Takamichi Nakamoto, VR’ın bu tür duyusal simülasyonlar için umut vadeden bir platform olduğunu vurguluyor.
Geliştirilen yöntemde, katılımcılar VR gözlüklerini takarak özel bir sanal dünyaya adım atıyorlar. Oyun sırasında, özel olarak tasarlanmış bir “koku ekranı” (olfactory display) cihazi, oyunun gidişatına göre belirli kokuları ortama yayıyor. Oyun şu aşamalardan oluşuyor: Katılımcı önce sanal ortamdaki bir taş heykele dokunuyor ve heykelden yayılan belirli bir kokuyu (görsel bir ipucu olan beyaz buhar bulutu eşliğinde) ezberliyor. Ardından, koku ekranından gelen hafif koku izlerini takip ederek sanal manzarada geziniyor ve bu kokunun kaynağı olan bir taş feneri bulmaya çalışıyor. Fenerin yanına ulaştığında, farklı kokular yayan üç renkli buhar bulutuyla karşılaşıyor ve başlangıçta ezberlediği kokuyu bu üç koku arasından doğru bir şekilde ayırt etmesi gerekiyor. Bu oyun, koku tanıma, hafızaya kodlama, sanal ortamda yön bulma (uzamsal navigasyon), kokuları ayırt etme ve çalışma belleğini aktif olarak kullanma gibi birçok önemli bilişsel yeteneği aynı anda çalıştırıyor.
Çalışmaya yaşları 63 ile 90 arasında değişen 30 yaşlı birey katıldı. Katılımcıların sadece 20 dakika süreyle bu özel VR oyununu oynamalarının ardından yapılan testlerde, görsel-uzamsal algılama (örneğin, döndürülmüş şekillerin orijinaliyle eşleşip eşleşmediğini belirleme) ve uzamsal hafıza (örneğin, bir tablodaki kelimelerin yerlerini hatırlama) yeteneklerinde istatistiksel olarak anlamlı gelişmeler kaydedildi. Test puanlarındaki artışlar, bu yöntemin kısa sürede bile etkili olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, koku yayan cihazların maliyetinin düşmesi veya alternatif koku iletim yöntemlerinin geliştirilmesiyle, bu tür koku destekli VR aktivitelerinin gelecekte yaşlı bireylerin bilişsel sağlığını desteklemek, bunama (demans) gibi durumların önlenmesine yardımcı olmak ve bilişsel rehabilitasyon süreçlerinde kullanılabilecek erişilebilir ve keyifli bir araç haline gelebileceğini öngörüyor.
Hafızayı Kokuyla Güçlendiren Sanal Gerçeklik Oyunu Geliştirildi! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...
Koku Duyusu Beynin Hafıza Merkezlerini Uyarıyor
Yaşlanma oranının dünyada en yüksek olduğu Japonya başta olmak üzere birçok ülke, yaşlı nüfusun bilişsel sağlığını koruma zorluğuyla karşı karşıya. Koku duyusunun, beyindeki hafıza ve duygu ile doğrudan ilişkili bölgeleri uyardığı bilgisinden hareket eden Science Tokyo, University of the Arts London, Bunkyo Gakuin Üniversitesi ve Hosei Üniversitesi’nden araştırmacılar, dünyada bir ilk olarak koku uyarımını VR ile birleştiren bir bilişsel egzersiz metodu tasarladı. *Scientific Reports* adlı bilimsel dergide yayımlanan makaleye göre, bu yaklaşım VR’ın sunduğu kontrollü ama ilgi çekici sanal ortam sayesinde koku duyusunu kullanarak bilişsel katılımı ve tedavi edici etkiyi artırmayı amaçlıyor. Proje liderlerinden Profesör Takamichi Nakamoto, VR’ın bu tür duyusal simülasyonlar için umut vadeden bir platform olduğunu vurguluyor.
Oyunda Kokuları Eşleştirmek İçin Sanal Dünyada Geziliyor
Geliştirilen yöntemde, katılımcılar VR gözlüklerini takarak özel bir sanal dünyaya adım atıyorlar. Oyun sırasında, özel olarak tasarlanmış bir “koku ekranı” (olfactory display) cihazi, oyunun gidişatına göre belirli kokuları ortama yayıyor. Oyun şu aşamalardan oluşuyor: Katılımcı önce sanal ortamdaki bir taş heykele dokunuyor ve heykelden yayılan belirli bir kokuyu (görsel bir ipucu olan beyaz buhar bulutu eşliğinde) ezberliyor. Ardından, koku ekranından gelen hafif koku izlerini takip ederek sanal manzarada geziniyor ve bu kokunun kaynağı olan bir taş feneri bulmaya çalışıyor. Fenerin yanına ulaştığında, farklı kokular yayan üç renkli buhar bulutuyla karşılaşıyor ve başlangıçta ezberlediği kokuyu bu üç koku arasından doğru bir şekilde ayırt etmesi gerekiyor. Bu oyun, koku tanıma, hafızaya kodlama, sanal ortamda yön bulma (uzamsal navigasyon), kokuları ayırt etme ve çalışma belleğini aktif olarak kullanma gibi birçok önemli bilişsel yeteneği aynı anda çalıştırıyor.
20 Dakikalık Oyun Sonrası İyileşme Sağlandı
Çalışmaya yaşları 63 ile 90 arasında değişen 30 yaşlı birey katıldı. Katılımcıların sadece 20 dakika süreyle bu özel VR oyununu oynamalarının ardından yapılan testlerde, görsel-uzamsal algılama (örneğin, döndürülmüş şekillerin orijinaliyle eşleşip eşleşmediğini belirleme) ve uzamsal hafıza (örneğin, bir tablodaki kelimelerin yerlerini hatırlama) yeteneklerinde istatistiksel olarak anlamlı gelişmeler kaydedildi. Test puanlarındaki artışlar, bu yöntemin kısa sürede bile etkili olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, koku yayan cihazların maliyetinin düşmesi veya alternatif koku iletim yöntemlerinin geliştirilmesiyle, bu tür koku destekli VR aktivitelerinin gelecekte yaşlı bireylerin bilişsel sağlığını desteklemek, bunama (demans) gibi durumların önlenmesine yardımcı olmak ve bilişsel rehabilitasyon süreçlerinde kullanılabilecek erişilebilir ve keyifli bir araç haline gelebileceğini öngörüyor.
Hafızayı Kokuyla Güçlendiren Sanal Gerçeklik Oyunu Geliştirildi! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.
Okumaya devam et...
